همانند بسیاری دیگر از علوم و فنون عصر حاضر، تاریخچه تهیه و تولید اسانس مملوء از فراز و فرود های فراوان است. برای آشنایی علاقه مندان تاریخچه این صنعت را در دوران های گوناگون دسته بندی می نمایند.
پیدایش
به دلیل عدم وجود مستندات کافی، از دفعات نخستین استفاده از اسانس های خوراکی و عطریجات اطلاعاتی در دست نیست. در ابتدا، از گیاهان و گل ها به عنوان هدیه ای به خدایان و دنیای فرابشری در زمان از دست رفتن یکی از اعضای قبیله استفاده می شده است. با این وجود بدیهی است، در برهه ای اجداد انسان به بوی مطلوب گل ها و استفاده از گیاهان با هدف خوش طعم کردن غذای خود پی برده اند.
در دوران توسعه فنون نگارش در نیل و دجله اولین مستندات از استفاده از گیاهان به عنوان چاشنی به چشم می خورد. اهمیت این عامل به آن دلیل است که مورخان استفاده از اسانس های خوراکی و عطریجات را به شکوفا بودن اقتصاد آن دوران نسبت می دهند. به عبارت دیگر، به دلیل آن که این دو دسته از اسانس ها جزئی از باید های ادامه حیات بشری به حساب نمی آمدند، حضور و یا عدم وجود آن ها در هر جامعه نمایانگر میزان رشد و رفاه در آن جامعه بوده است.
قرون کلاسیک
در رم و یونان باستان، روغن های اصلی (essential oils)، چاشنی ها و عطریجات مرسوم تر گردید و شیوه هایی از تهیه اسانس از جمله استخراج (extraction) و تقطیر (distillation)، در آن دوران، به شکلی بدوی مورد استفاده قرار گرفت. همراه با اوج گرفتن امپراتوری رم، تکنیک های استخراج و شیوه های اسانس گیری به نقاط دیگر سرایت پیدا کرد. توام با استفاده از اسانس ها به منظور طعم بخشی، از افزودن اسانس با هدف زدودن رایحه و بعضاً طعم نامطلوب مواد گوشتی که تا در آن دوران در سردخانه های مناسبی نگه داری نمی گردید، استفاده می شد.
قرون وسطی
دوران فرود امپراتوری رم را دوران تیره اروپای غربی نیز نام می برند. در این دوران و در پی جنگ های متعدد، بسیاری از مواد اولیه نایاب یا کم یاب شد که نتیجتاً مسبب صدمات متعددی به فن تهیه اسانس و از این رو به علم شیمی گردید. بنیان شیمی در کارگاه های کیمیاگری خلاصه و تهیه اسانس محدود به مواد خامی شد که در بازارهای محلی در دسترس بودند.
از سوی دیگر، گسترش و قدرت گیری کلیساها ضربه دیگری بر بنیان این صنعت وارد آورد. کلیساها که عمدتاً، با استفاده از عطریجات، اسانس گیری و کیمیاگری مخالف بودند تمام قوای خود را برای سرکوب کردن این حرفه جزم نموده بودند.اما خفقان ایجاد شده دیری نپایید، چرا که اینبار از شرق و دنیای عرب عطر به قلمرو های رم باستان نفوذ کرد. این نفوذ تا به حدی بود که حتی کلمات “شیمی” و “الکل” را نیز از خود به جای گذاشت.
در بخش بعدی این مقاله تاریخچه اسانس از دوره رنسانس تا عصر صنعتی تشریح می گردد.
آخرین دیدگاه‌ها